Het Coronavirus houdt de gemoederen flink bezig. Wat begon in de Chinese miljoenenstad Wuhan verspreidt zich inmiddels ook in Europa en zelfs in Nederland. Het Coronavirus heeft ook gevolgen voor het bedrijfsleven in Nederland. Niet alleen vanwege de mogelijke besmetting met het virus, maar ook vanwege het wegvallen van omzet. Nederlandse bedrijven treffen inmiddels maatregelen tegen het virus. Maar zijn zij daartoe verplicht? En mag je als werknemer thuisblijven (werken) uit vrees voor besmetting? Aan de hand van de meest gestelde vragen gaan wij in ons blog in op de arbeidsrechtelijke gevolgen van het Coronavirus.
Is een werkgever verplicht om maatregelen te nemen om werknemers in bescherming te nemen tegen het Coronavirus?
Ja. In de wet is namelijk bepaald dat een werkgever moet zorgen voor een veilige (en gezonde) werkplek. Op dit moment zijn er door het ministerie nog geen concrete werkgeversmaatregelen voorgesteld. Er is voor werkgevers dan ook geen aanleiding om nu al preventieve maatregelen te treffen. Van werkgevers in specifieke branches (zoals de luchtvaart, internationale handel en toerisme) met werknemers die naar risicogebieden reizen of waarbij regelmatig contact is met mensen uit of rondom risicogebieden mag wel meer verwacht worden. In die situaties mag van een werkgever bijvoorbeeld verwacht worden dat hij een inschatting maakt van de risico’s die werknemers lopen en zal de werkgever ook na moeten denken over preventieve maatregelen.
Mag je als werknemer weigeren om voor je werk naar het buitenland te reizen?
Nee, in principe niet. Als je werkzaam bent in een functie waarbij het gebruikelijk is dat je met enige regelmaat naar het buitenland reist, dan kun je een dergelijk verzoek niet zomaar weigeren. Dat ligt mogelijk anders wanneer het gaat om landen waarvoor het ministerie van Binnenlandse Zaken een negatief reisadvies heeft afgegeven.
Mag je als werknemer weigeren om naast een collega te zitten die (lichte) griepverschijnselen vertoont?
Als deze collega recentelijk niet in een risicogebied is geweest – en dat kan nu gewoon een wintersportlocatie in Italië zijn – en ook niet in contact is geweest met besmette personen, dan is de kans dat de griepverschijnselen het gevolg zijn van het Coronavirus minimaal. In dat geval is er dus ook geen aanleiding om te weigeren om naast een collega te zitten (of in een ruimte met deze collega werkzaam te zijn) die (lichte) griepverschijnselen vertoont. Dit wordt anders als de betreffende collega recentelijk wel in een risicogebied is geweest (of in contact is geweest met besmette personen) én griepverschijnselen vertoont. De werknemer in kwestie zou zich in dat geval ziek moeten melden en contact met de huisarts moeten opnemen. Zou de werknemer hier niet toe bereid zijn, dan mag je van de werkgever verwachten dat hij direct actie onderneemt en de betreffende collega naar huis stuurt.
Heeft een werknemer die in quarantaine moet recht op loon?
Veel werkgevers vinden dit onrechtvaardig, maar een werknemer die in quarantaine moet, heeft inderdaad recht op loon. Diegene moet namelijk overheidsmaatregelen opvolgen en kan hierdoor geen werk verrichten. Daar kan hij of zij niets aan doen. Het ligt overigens in de rede dat de werkgever tijdens de duur van de quarantaine net zoveel loon doorbetaalt (minimaal 70%) als bij ziekte het geval zou zijn.
Mag ik als werknemer thuisblijven (werken) uit vrees voor besmetting?
Nee, in principe niet. Alleen als er goede grond is voor de vrees voor besmetting, mag een werknemer thuisblijven. Als het gaat om een collega die alleen griepverschijnselen vertoont, maar die recentelijk niet in een risicogebied is geweest (en ook niet in aanraking is geweest met besmette personen), dan kun je thuiswerken niet afdwingen. Als je dan toch weigert om op de gebruikelijke werklocatie aan het werk te gaan, dan kan de werkgever dit beschouwen als werkweigering en de loonbetaling stopzetten.
Zou de betreffende collega wel recentelijk in een risicogebied geweest zijn én ook griepverschijnselen vertonen, dan is er kans op besmetting en mag je thuisblijven omdat de vrees voor besmetting gegrond is. Samen met de werkgever moet dan gekeken worden naar een oplossing, bijvoorbeeld thuiswerken.
Mag ik als werkgever werknemers ontslaan als ik door het Coronavirus te maken krijg met een aanzienlijke omzet- of winstdaling?
Voordat je als werkgever overgaat tot de drastische maatregel van ontslag van werknemers kun je eerst onderzoeken of je gebruik kunt maken van de werktijdverkortingsregeling. Dat kan als sprake is van minimaal 20% werkuitval. Werknemers blijven dan gewoon in dienst en krijgen gedurende het aantal uren dat er geen werk is maximaal een half jaar een WW-uitkering. Als sprake is van een meer structurelere impact op de bedrijfsvoering waardoor er over een periode van minimaal 26 weken arbeidsplaatsen komen te vervallen, dan zou er inderdaad aanleiding kunnen zijn om werknemers wegens bedrijfseconomische omstandigheden via het UWV te ontslaan.
Als scholen sluiten en je hebt als werknemer geen oppas voor de kinderen, kun je dan thuisblijven om voor de kinderen te zorgen?
Als een dergelijke maatregel plotseling in Nederland genomen zou worden, kun je als werknemer calamiteitenverlof (noodverlof) opnemen. Dat kan voor een heel korte periode, namelijk tot je iemand gevonden hebt die de kinderen kan opvangen. Als je langer thuis wilt blijven, dan kun je ofwel vakantiedagen opnemen ofwel onbetaald verlof opnemen.
Contact
Wilt u meer weten over dit onderwerp of heeft u een andere arbeidsrechtelijke vraag? Neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag.