Thuiswerken lijkt de afgelopen jaren het nieuwe normaal te zijn geworden. Naast voordelen, zoals minder reistijd en een betere balans tussen werk en privé, kent thuiswerken ook nadelen. Zo kan thuiswerken leiden tot minder betrokkenheid en onderlinge samenwerking. Reden voor bedrijven om hun personeel weer meer op kantoor te verwachten. Nu (vrijblijvende) richtlijnen niet altijd het gewenste effect hebben, gaan de eerste bedrijven een verplichting invoeren voor het aantal kantoordagen. Mag dit volgens de wetgeving? In dit blog vertellen we je er alles over!
Thuiswerken als arbeidsvoorwaarde
Sinds de coronapandemie is thuiswerken steeds gebruikelijker geworden. Sommige werknemers werken nagenoeg volledig thuis en vinden de flexibiliteit van het thuiswerken erg prettig. Zeker in deze krappe arbeidsmarkt is thuiswerken een belangrijke arbeidsvoorwaarde geworden. Als je als werkgever geen thuiswerkmogelijkheden biedt, kan het zomaar zo zijn dat je werknemer liever ergens anders gaat werken. Toch ondervinden werkgevers ook nadelen van thuiswerkende werknemers. Zo kan er sprake zijn van minder betrokkenheid en een verminderde onderlinge samenwerking. Dit kan uiteindelijk gevolgen hebben voor het behalen van bedrijfsresultaten en/of voor de (mentale) gezondheid van individuele werknemers. Reden te meer om werknemers weer vaker naar kantoor te roepen.
Richtlijn vs. verplichting kantoordagen
Veel werkgevers hebben al wel een thuiswerkbeleid waarbij er een richtlijn wordt gegeven voor het aantal thuiswerk- en kantoordagen. Niet alleen met de reden dat kantoorplekken schaars zijn, maar juist ook om werknemers te motiveren om naar kantoor te komen op dagen waarop een werkplek beschikbaar is. Nu een richtlijn werknemers niet altijd voldoende motiveert om toch naar kantoor te komen zijn er bedrijven die een verplichting opleggen. Zo stelt Wolters Kluwer (uitgeverij) wereldwijd werknemers verplicht om met ingang van september 8 dagen per maand naar kantoor te komen. Voor managers geldt een verplichting van 2 dagen per week. Hoe deze verplichting er in de praktijk uitziet en welke eventuele sancties er gelden is niet duidelijk geworden uit de nieuwspublicaties.
Kun je kantoordagen verplicht stellen?
Thuiswerken is geen recht en dus kun je het als werkgever verplicht stellen om naar kantoor te komen. Op 26 september 2023 werd het wetsvoorstel ‘Wet werken waar je wilt’ verworpen door de Eerste Kamer. Met dit wetsvoorstel zouden werknemers sterker staan met betrekking tot een verzoek tot het wijzigen van hun arbeidsplaats, bijvoorbeeld om thuis te werken. Het wetsvoorstel werd verworpen met als reden dat thuiswerken nog niet voor noemenswaardige problemen heeft gezorgd en een wet niet nodig werd geacht. Werknemers en werkgevers zouden er samen wel uitkomen.
Volgens de huidige wetgeving, de Wet Flexibel Werken, mag je als werkgever een verzoek tot wijziging van de standplaats, na het maken van een belangenafweging, afwijzen. Hiermee kan een werknemer thuiswerken niet als een recht ‘afdwingen’.
Rechtspraak verplichte kantoordagen
Eerder dit jaar kwam een zaak voor de rechter. De werkgever wilde de werknemer weer meer dagen op kantoor zien, maar de werknemer zag dat niet zitten. De werknemer in kwestie, een sales support-specialist in de lift- en roltrappenindustrie, werkte al sinds 2017 vier dagen per week thuis en één dag per week op kantoor. Vanaf 2020 werden werknemers verplicht om drie dagen per week op kantoor te komen werken. Vanwege medische redenen was dit voor de werknemer niet haalbaar waardoor er werd voorgesteld om twee dagen per week op kantoor te komen. Dit was volgens de werknemer evenmin haalbaar. Hierop bood de werkgever verschillende opties zoals hotelovernachtingen en andere functies die eveneens werden geweigerd door de werknemer. Er volgde een periode van ziekmeldingen, mediation en uiteindelijk de gang naar de rechter. Op grond van het instructierecht (7:660 BW) en het thuiswerkbeleid oordeelde de kantonrechter dat de werkgever bevoegd was om de werknemer twee dagen op kantoor te verwachten. In de huidige functie was het namelijk niet meer mogelijk om vier dagen per week thuis te werken. Uiteindelijk werd op grond van een verstoorde arbeidsrelatie de arbeidsovereenkomst ontbonden. De werknemer ontving een transitievergoeding, maar niet de gevraagde billijke vergoeding. Ook in Hoger Beroep hield deze uitspraak stand.
Maatwerk thuiswerk- en kantoordagen
In het meest gunstige geval zouden werkgever en werknemer samen afspraken moeten maken over hybride werken, maatwerk dus! Omdat het verplicht stellen van kantoordagen op weerstand kan stuiten is het goed om de gezamenlijke belangen te benoemen. Het is niet altijd alleen van bedrijfsbelang om naar kantoor te komen, maar soms ook van individueel belang. Als werkgever heb je immers ook zorg te dragen voor een veilige en gezonde werkplek. Dit valt op kantoor vaak beter te bewerkstelligen en te controleren. Voor alle situaties geldt dat ieders belang moet worden afgewogen en dat van zowel werkgever als werknemer redelijkheid en billijkheid mag worden verwacht.
Contact
Heb je na het lezen van dit blog nog vragen over het verplicht stellen van kantoordagen of wil je een thuiswerkbeleid laten opstellen en/of aanpassen? Neem gerust contact met ons op via 0512-202094, wij helpen je graag verder!