Wanneer een werknemer arbeidsongeschikt is, geeft de bedrijfsarts een oordeel over de mogelijkheden van de werknemer om het werk (gedeeltelijk) te hervatten. Alleen in uiterste gevallen kan er sprake zijn van ‘geen benutbare mogelijkheden’, ook wel GBM genoemd. In veel gevallen wordt te lang aangenomen dat een werknemer geen benutbare mogelijkheden heeft terwijl er wel degelijk mogelijkheden zijn. Dit is natuurlijk een onwenselijke situatie. In de eerste plaats wil je als werkgever natuurlijk dat een werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk gaat. Daarnaast komt een onterecht oordeel van de bedrijfsarts dat er geen benutbare mogelijkheden zijn voor rekening van de werkgever en kan dit leiden tot het opleggen van een loonsanctie.
Wat betekent geen benutbare mogelijkheden?
Als er sprake is van GBM kan een werknemer zijn werkzaamheden (tijdelijk) niet hervatten en mogen re-integratie activiteiten achterwege gelaten worden. De re-integratie ligt in feite stil. Dit is een onwenselijke situatie omdat hiermee de drempel om weer aan het werk te gaan alleen maar wordt verhoogd. Daarnaast zijn een werkgever en werknemer verplicht om de re-integratie te bespoedigen, heeft een werkgever een verregaande verplichting om aangepast werk aan te bieden en heeft een werknemer vaak nog wel iets van mogelijkheden om te werken. Om deze redenen zijn de criteria om aan te nemen dat sprake is van GBM streng.
Wat zijn de criteria voor geen benutbare mogelijkheden?
In het Schattingsbesluit Arbeidsongeschiktheidswetten zijn de criteria voor GBM vastgelegd. Deze luiden als volgt:
- Opname in een ziekenhuis of WLZ-instelling
Dit criterium is pas van toepassing wanneer een werknemer voor de (voorspelde) duur van 3 maanden wordt opgenomen in een ziekenhuis of WLZ-instelling.
- Bedlegerigheid
Hiervan is sprake als een werknemer door ziekte noodgedwongen het grootste gedeelte van de dag in bed moet doorbrengen. Er moet sprake zijn van een langdurige toestand.
- Lichamelijke niet-zelfredzaamheid
Wanneer een werknemer in het dagelijks leven zichzelf fysiek niet kan redden en hierbij afhankelijk is van anderen wordt voldaan in dit criterium. Het gaat hierbij om de primaire fysieke zelfstandigheid als eten en wassen.
- Psychische niet-zelfredzaamheid
Als een werknemer als gevolg van een ernstige psychische stoornis niet of dermate minimaal functioneert is er sprake van psychische niet-zelfredzaamheid. Deze niet- zelfredzaamheid heeft direct betrekking op de zelfverzorging, maar ook op de sociale contacten (waaronder werkrelaties) van de werknemer.
Wat kun je als werkgever doen?
Gelet op het voorgaande is er niet snel sprake van GBM. Het is van belang dat je als werkgever kritisch kijkt naar het oordeel van de bedrijfsarts. Hoewel de bedrijfsarts (of verzekeringsarts) de aangewezen persoon is om te oordelen over de re-integratiemogelijkheden van een werknemer, blijf je als werkgever zelf verantwoordelijk. Als werkgever mag je daarentegen geen medische uitspraken doen en ga je uit van de soms toch wel beknopte rapportages van de bedrijfsarts. Om deze reden adviseren wij onze werkgeverscliënten altijd proactief te handelen door het neerleggen van een gerichte vraagstelling bij de bedrijfsarts. Wat zijn de mogelijkheden van de werknemer? Wat is de verwachte duur van de beperkingen? Laat een werknemer met GBM regelmatig door de bedrijfsarts oproepen en vraag de bedrijfsarts om het oordeel GBM goed te motiveren. Een te afwachtende houding kan je als werkgever namelijk duur komen te staan wanneer na 104 weken arbeidsongeschiktheid een WIA uitkering wordt aangevraagd. Bij het beoordelen van het re-integratieverslag kan het UWV oordelen dat er te lang GBM is aangenomen. Dit kan resulteren in een loonsanctie waarbij het loon nog maximaal één jaar lang moet worden doorbetaald. Dit betekent niet dat je je werknemer dusdanig druk moet opleggen om werkzaamheden te hervatten wanneer er nog geen mogelijkheden zijn. Wel is het raadzaam om je bij te laten staan door een verzuimspecialist en regelmatig te toetsen bij de bedrijfsarts of er écht geen mogelijkheden zijn. Besef je goed dat het oordeel van een bedrijfsarts niet bindend is, maar om af te kunnen wijken van het advies heb je wel goede redenen nodig. Stel vragen aan de bedrijfsarts als het advies niet duidelijk is of vraag bij twijfel een deskundigenoordeel bij het UWV aan.
Marginale mogelijkheden
Als er niet (meer) aan de criteria van GBM wordt voldaan, maar de werknemer wel forse beperkingen heeft, wordt er gesproken van marginale mogelijkheden. In tegenstelling tot GBM legt de bedrijfsarts wel in een FML (functionele mogelijkhedenlijst) of IZP (inzetbaarheidsprofiel) de belastbaarheid van de werknemer vast. Daarnaast zal de bedrijfsarts ook adviseren om arbeidsdeskundig onderzoek te laten uitvoeren om te onderzoeken hoe de marginale mogelijkheden benut kunnen worden. Het UWV verwacht bij marginale mogelijkheden dat zowel werkgever als werknemer éxtra hun best doen om de mogelijkheden te benutten. De focus ligt daarbij op re-integratie bij de eigen werkgever omdat hier meer mogelijkheden zijn tot aanpassing van taken, uren en belasting.
Contact
Heb je vragen over geen benutbare mogelijkheden of arbeidsongeschiktheid? Neem gerust contact met ons op, wij helpen je graag verder!