Het overlijden van een werknemer is een ingrijpende gebeurtenis, niet alleen voor familie en vrienden, maar ook voor de werkgever en collega’s. De situatie wordt nog ingewikkelder wanneer je werknemer na het sluiten van een vaststellingsovereenkomst, maar vóór de overeengekomen einddatum van het dienstverband overlijdt. Of wanneer een werknemer overlijdt nadat je de arbeidsovereenkomst hebt opgezegd, maar voor de einddatum van het dienstverband. Ben je in die gevallen verplicht om de afgesproken (transitie)vergoeding te betalen, en aan wie? Zijn er nog andere verplichtingen waar je rekening mee moet houden? In dit blog vertellen we je er alles over!
Overlijdensuitkering betalen aan nagelaten betrekkingen
Als je werknemer overlijdt is dat behoorlijk schrikken. Gelukkig zijn zulke situaties een uitzondering, maar toch krijgt ieder bedrijf er vroeg of laat weleens mee te maken. Naast dat je zelf wellicht een protocol hebt voor dergelijke situaties zijn er ook een aantal wettelijke verplichtingen waar je als werkgever rekening mee moet houden, zoals het betalen van een overlijdensuitkering. De overlijdensuitkering is bedoeld om te voorkomen dat personen die afhankelijk zijn van de overleden werknemer ineens zonder geld komen te zitten. Deze overlijdensuitkering is gelijk aan tenminste één maandloon vermeerderd met vakantietoeslag en moet betaald worden aan de ‘nagelaten betrekkingen’. Dit zijn de volgende personen (in rangorde):
- de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner van wie de werknemer niet duurzaam geschieden leefde;
- degene met wie de werknemer ongehuwd samenleefde;
- de minderjarige kinderen tot wie de werknemer in familierechtelijke betrekking stond;
- degene met wie de werknemer in gezinsverband leefde en in wiens kosten van bestaan hij grotendeels voorzag.
Deze personen kunnen naast nagelaten betrekkingen ook erfgenaam zijn. Maar dat hoeft niet. Voor het opeisen van de overlijdensuitkering is het niet van belang of men erfgenaam is. Ook is het niet van belang of men op hetzelfde adres woont. Zo bleek uit een uitspraak van 2021 dat de werkgever een overlijdensuitkering moest betalen aan studerende kinderen omdat de werkneemster grotendeels in de kosten voorzag. Ondanks dat de kinderen deels niet meer thuis woonden, betekent dat ‘leven in gezinsverband’ niet hetzelfde is als inschrijving op hetzelfde adres.
Transitievergoeding betalen aan erfgenamen
Wettelijk gezien eindigt de arbeidsovereenkomst van rechtswege als de werknemer overlijdt. In dat geval ben je geen (wettelijke) transitievergoeding verschuldigd als dit niet was overeengekomen of wanneer de arbeidsovereenkomst niet voordien was opgezegd. Het uitbetalen van de transitievergoeding, ook wel ontslag- of beëindigingsvergoeding genoemd, speelt alleen een rol tijdens een ontslagtraject. Bijvoorbeeld wanneer de kantonrechter de arbeidsovereenkomst tussen partijen ontbindt. De erfgenamen hebben dan recht op de transitievergoeding, ook als je werknemer eerder is overleden dan de einddatum die de kantonrechter heeft bepaald. Hetzelfde geldt bij opzegging van de arbeidsovereenkomst door de werkgever, waarbij de werknemer overlijdt tussen het moment van opzegging en de einddatum. Het recht op de transitievergoeding ontstaat namelijk op het moment van opzegging van de arbeidsovereenkomst. Dat de transitievergoeding pas later daadwerkelijk betaald hoeft te worden, doet aan dit recht niet af.
Het kan ook zo zijn dat je met je werknemer een vaststellingsovereenkomst (VSO) hebt gesloten en een transitievergoeding bent overeengekomen. Omdat de wet hierover geen duidelijkheid geeft, is hierover inmiddels al een aantal keer geprocedeerd. Kort en goed kunnen we stellen dat als er in de vaststellingsovereenkomst expliciet is bepaald dat de vergoeding alleen is verschuldigd als de arbeidsovereenkomst op de einddatum nog bestaat, er geen verplichting bestaat om de vergoeding te betalen als de werknemer vóór de aanvankelijke einddatum is overleden. Immers, met het overlijden van de werknemer eindigt de arbeidsovereenkomst direct. Andersom geldt dat wanneer je dus niet expliciet in de vaststellingsovereenkomst opneemt dat bij overlijden geen transitievergoeding verschuldigd is, je wel verplicht bent deze te betalen aan de erfgenamen.
Eindafrekening betalen aan erfgenamen
Tenslotte is het belangrijk dat je zorg draagt voor een correcte eindafrekening. De erfgenamen van je overleden werknemer hebben tot na de dag van overlijden recht op het opgebouwde salaris, vakantiegeld, dertiende maand en/of eindejaarsuitkering. Daarnaast moeten in de eindafrekening ook openstaande declaraties en andere openstaande posten worden opgenomen.
Conclusie
Uit de wet volgen een aantal verplichtingen bij het overlijden van een werknemer, waaronder het betalen van een overlijdensuitkering. In sommige CAO’s wordt afgeweken van de wettelijke regeling, check deze dus ook altijd. Je betaalt een overlijdensuitkering aan de nagelaten betrekkingen, dit hoeven geen erfgenamen te zijn.
Ook moet er een correcte eindafrekening worden opgesteld, deze dient aan de erfgenamen te voldaan te worden. Of een transitievergoeding moet worden betaald aan de nabestaanden is afhankelijk van de situatie:
- Als de kantonrechter al voor het overlijden van de werknemer een ontslagbeschikking heeft afgegeven met een einddatum die na het overlijden van de werknemer ligt, dan moet de transitievergoeding aan de erfgenamen worden voldaan. Dit is ook het geval wanneer er arbeidsovereenkomst, al dan niet na verkregen toestemming van het UWV, door de werkgever wordt opgezegd en de einddatum na het overlijden van de werknemer ligt.
- Als er sprake is van ontslag met wederzijds goedvinden via een VSO waarin een einddatum na het overlijden van de werknemer is vastgelegd, kan er discussie ontstaan. Je voorkomt dit door expliciet in de VSO op te nemen dat de afgesproken vergoeding niet verschuldigd is, wanneer de werknemer voor de overeengekomen einddatum komt te overlijden.
Contact
Heb je nog vragen naar aanleiding van dit blog? Of wil je in je standaard VSO een artikel opnemen dat er geen ontslagvergoeding is verschuldigd bij het overlijden van de werknemer? Wij helpen je graag verder, neem gerust contact met ons op!